19 Haziran 2024
TOP. NÜF. TÜRK NÜF. KM2
|
NijniNovgorod Oblastı |
3.340.700 |
62.000 |
76.900 |
NİJNİ NOVGOROD OBLASTI (I)
Şehir, 1221'de Büyük Dük George II tarafından prensliğinin iki büyük nehri olan Volga ve Oka'nın birleştiği yerde kurulan küçük bir Rus ahşap yerleşiminden geliyor. Orta Çağ'ın sonuna kadar Doğu Slav yerleşiminin doğu ucunu işaret ediyordu ve Rusya'nın doğuya doğru genişlemesi 1552'de Kazan'ın ele geçirilmesine kadar ertelendi.
Orta Çağ kalesinin bağımsız varlığı, ona yönelik sürekli Mordvin saldırıları tarafından tehdit ediliyordu; Nisan 1229'da Purgaz komutasındaki güçler tarafından yapılan büyük girişim püskürtüldü, ancak II. George'un 4 Mart 1238'de Sit Nehri Savaşı'nda ölümünden sonra MOĞOLLAR kaleyi işgal etti. Daha sonra sınır koruması için önemli bir kale olan Nijni Novgorod kalesi, iki nehrin oluşturduğu doğal bir hendekten yararlandı.
Moskova ve Tver ile birlikte Nijni Novgorod, önemsizlikleri nedeniyle MOĞOL yıkımından kurtulan, ancak TATAR Yoke döneminde Rus siyasi yaşamında büyük merkezler haline gelen yeni kurulan birkaç şehir arasında yer aldı. MOĞOL Han'ın anlaşmasıyla Nijni Novgorod, 1264'te Vladimir-Suzdal Knezliği’ne dâhil edildi. 86 yıl sonra, güçlü Suzdal Knezliği'nin merkezi 1350'de Gorodets 'ten buraya taşındığında önemi daha da arttı. Başkentini Moskova'ya layık bir rakip yapmak; bir taş kale ve birkaç kilise inşa etti ve tarihçilerin koruyucusuydu. Rus Birincil Chronicle'ın günümüze ulaşan en eski el yazması Laurentian kodeksi, 1377'de yerel keşiş Laurentius tarafından onun için yazılmıştır. Kuzma Minin'in bulunduğu Vaftizci Yahya 'nın ahşap kilisesini ve arkasında Aziz Yahya'un Kremlin kulesini görebilirsiniz.
Şehrin 1392'de Moskova Knezliği’ne katılmasından sonra yerel prensler Shuiski adını aldılar ve Moskova'ya yerleştiler. 1408'de güçlü Kırım Tatar şefi EDİGEY tarafından yakıldıktan sonra Nijni Novgorod restore edildi ve Moskovalılar tarafından KAZAN TATARLARINA karşı savaşlarında öncelikle büyük bir kale olarak görüldü. Rusya'nın en güçlü ve en eski korunmuş kalelerinden biri olan muazzam kırmızı tuğlalı Kremlin, Pietro Francesco'nun gözetiminde 1508-1511'de inşa edildi. Kale, 1520 ve 1536'daki Tatar kuşatmalarına dayanacak kadar güçlüydü.
1612'de yerel bir tüccar olan Kuzma Minin tarafından toplanan ve Dük Dmitry Pozharsky'nin komutasındaki sözde ulusal milisler, Polonya birliklerini Moskova'dan kovarak Karışıklık Dönemi'ne son vermiş ve Romanov hanedanının yönetimini kurmuştur. Kremlin'in önündeki ana meydana Minin ve Pozharsky'nin adı verilmiştir. Sonraki yüzyılda, şehir ticari olarak zenginleşti ve Rusya'nın en zengin tüccar ailesi olan Stroganovlar tarafından operasyonları için bir üs olarak seçildi. 17. ve 18. yüzyılların başında burada Stroganov Okulu olarak bilinen belirli bir mimari ve ikon boyama tarzı gelişti. 1781'de Nizhny Novgorod'un tarihi arması, beyaz zemin üzerinde siyah boynuzları ve toynakları olan bir kızıl geyikti. 2006'dan kalma modern arması, bir Lenin Nişan kurdelesi ve yukarıdan altın bir taç ile aynıdır. Minin'in kalıntıları kaleye gömüldü. Bu olayların anısına 21 Ekim 2005'te Minin ve Pozharsky'nin Kızıl Meydan heykelinin bire bir kopyası Vaftizci Yahya Kilisesi'nin önüne yerleştirildi.
1817 yılında dünyanın en canlı fuarlarından biri olan Makariev Fuarı Nijni Novgorod'a taşınmış ve her yıl milyonlarca ziyaretçi çekmeye başlamıştır. 19. yüzyılın ortalarında, şehir, Rus İmparatorluğu’nun ticaret başkenti olarak sağlam bir şekilde kuruldu. Mühendis Alexandr Popov’un dünyanın ilk radyo alıcısı ve mühendis Vladimir Shukhov'un dünyanın ilk hiperboloid kulesi ve kafes kabuk kaplamaları, 1896'da Nizhny Novgorod'daki Tüm Rusya sanayi ve sanat sergisinde gösterildi. Resmi Rus İmparatorluk istatistiklerine göre, Nijni Novgorod'un nüfusu 14 Ocak 1913 itibarıyla 97.000 idi. 1917 Ekim Devrimi'nden önce Volga veya Oka üzerinde kalıcı köprüler yoktu. Ticaret fuarı sırasında geçici köprüler inşa edildi. Volga üzerindeki ilk köprü, Moskova-Kazan Demiryolu Şirketi tarafından 1914'te başlatıldı, ancak yalnızca Sovyet Dönemi'nde Kotelnich'e giden demiryolu 1927'de hizmete açıldığında tamamlandı.
Nijni Novgorod 1932-1990 yılları arası: Gorki, Çirmişce: (Ugarman), Çuvaşça: (Çulhula), Erzyanca : (Alooş), 1.249.861 nüfusu ile (14 Ekim 2010 nüfus sayımına göre) Rusya’nın beşinci büyük şehridir. Şehir Oka ve İdil nehirlerinin birleşme bölgesinde bulunur. NİJNİ NOVGOROD OBLASTI ve Volga Federal Bölgesi’nin başkentidir. 1932-1990 yılları arasında ismi Gorki (İsim burada doğan Maksim Gorki’den gelmektedir) olan şehir 1850 yılında Rus ticaretinin önemli bir noktası konumuna gelmiş, sonraki zamanlarda ise sanayi metropolüne dönüşmüştür. Şehrin yüzölçümü toplamda 466,5 km2dir. Denizden yüksekliği 78 m’dir. Önceki ismi Gorky olan şehrin ismi daha sonra değişerek NİJNİY (NİJNİ) Novgorod’a dönüşmüştür. Marksist aktivist ve Çarlık muhalifi Maksim Gorki, 1868'de Nijni Novgorod'da Alexey Maksimoviç Peşkov olarak doğdu. Romanlarında şehir proletaryasının iç karartıcı hayatını anlatır. 1932'de Joseph Stalin'in daveti üzerine Sovyetler Birliği'ne döndüğünde şehrin adı Gorki olarak değiştirildi. Şehir, 1990 yılına kadar Gorki'nin adını taşıyordu. Çocukluğunu geçirdiği ev, Alexey'in buranın sahibi olan büyükbabasından sonra Kashirin Evi olarak bilinen bir müze olarak korunuyor. II, Dünya Savaşı sırasında, 1941'den 1943'e kadar Gorki, Almanya tarafından hava saldırılarına ve bombardımanlara maruz kaldı. Almanlar, cepheye askeri teçhizatın ana tedarikçisi olduğu için şehir endüstrisini yok etmeye çalıştı. Bu saldırılar, Sovyetler Birliği’nin arkasındaki tüm İkinci Dünya Savaşı'nın en güçlüsü oldu.
1986 Tüm Rusya Sergisi, şehirde elektrikli ulaşımın gelişmesine ivme kazandırdı. Nizhny Novgorod tramvayının 3 hattı burada hizmete açıldı. Bazıları iki fünikülerle birbirine bağlandı. Nizhny Novgorod fuarından sergi kompleksine giden başka bir hat vardı. En büyük sanayi kuruluşu, şirketin kendi demiryolu ile Nijni Novgorod'un Aşağı Şehrindeki Moskovsky tren istasyonuna bağlanan Sormovo Demir Fabrikası idi. Kazansky tren istasyonu Yukarı şehirdeydi. Diğer endüstriler yavaş yavaş gelişti ve 20. yüzyılın başında şehir aynı zamanda birinci sınıf bir sanayi merkezi haline geldi. Henry Ford, 1920'lerin sonlarında büyük bir kamyon ve traktör fabrikasının (GAZ) kurulmasına yardım etti ve geleceğin işçi lideri Walter Reuther de dâhil olmak üzere mühendisler ve tamirciler gönderdi.
Sovyet döneminin büyük bölümünde, turist gemileriyle Volga'da yukarı ve aşağı seyahat eden Sovyet turistler için popüler bir durak noktası olmasına rağmen, şehir, Sovyet askeri araştırma ve üretim tesislerinin güvenliğini korumak için yabancılara kapatıldı. Bu büyüklükteki bir Sovyet şehri için alışılmadık bir şekilde, sokak haritaları bile 1970'lerin ortalarına kadar satışa sunulmuyordu. 1970 yılında SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlığı Kararnamesi ile şehre Lenin Nişan’ı verildi. 20 Kasım 1985'te şehirde metronun ilk bölümü hizmete girdi. Fizikçi ve Nobel ödüllü Andrei Sakharov, yabancılarla temasını sınırlamak için 1980-1986 yılları arasında oraya sürgüne gönderildi. 1990 yılında şehrin orijinal adının eski haline getirilmesiyle birlikte şehrin "kapalı" statüsünün sona erdi. 2018 yılında şehir, Strelka adında yeni bir metro istasyonu da inşa edildi. Nijni Novgorod'un 800. yıldönümü 21 Ağustos 2021'de kutlandı.
Volga Federal Bölgesinin Nüfus ve Etnocoğrafya Özellikleri Volga Federal Bölgesi Volga nehrinin orta çığırı boyunca yer alıp, coğrafi konum olarak güneyde Kazakistan ve Güney Federal Bölgesi, doğusunda Ural Federal Bölgesi, batısında Merkezi Federal Bölgesi ve kuzeyinde Kuzeybatı Federal Bölgesi ile çevrilidir. Avrupa ile Asya kıtaları, Volga havzası ile Ural dağları arasında geçiş bir konumda yer alan Volga Federal Bölgesinin yüzölçümü 1038000 km2 olup Rusya yüzölçümünün %6,1’ini oluşturmaktadır. Bölgenin toplam nüfusu 31,2 milyon olup, Rusya nüfusunun %21,5’ini oluşturmaktadır. Bir başka anlatımla Volga Bölgesi, Merkezi Rusya Federal Bölgesinden sonra ülkenin en kalabalık bölgesidir. Açık denizlere kıyısı olmayan bölgenin Volga nehri ve Volgo-Don kanalı sayesinde Azak, Karadeniz ve Hazar denizi ile ulaşım bağlantıları mevcuttur. Türk Cumhuriyetlerinin çokluğu ve Müslüman nüfusun yoğun olması bölgenin başlıca özelliklerinden biridir. Volga Federal Bölgesinde 6 cumhuriyet, 1 idari bölge (kray) ve 7 il (oblast), yani toplam 14 federal idari birim yer almaktadır. Bölgedeki cumhuriyetlerden üçü Fino-Ugor (Mari-El, Mordva, Udmurt) ve üçü de Türk kökenli (Tataristan, Cuvaşistan ve Başkurt) bir beşeri yapı göstermektedirler. Bu saydığımız 6 cumhuriyet içinde Başkurt, Mari-El, Mordva ve Udmurt Cumhuriyetlerinde Ruslar nüfusun çoğunluğunu oluşturmaktadırlar. Bölgede yer alan oblastların tümünde Ruslar egemen etnosu oluşturup sayısal çoğunluğu ele geçirmişlerdir. Bölgedeki en yüksek Rus nüfus oranı Nijegorod oblastında (%95), oysa en düşük Rus nüfus oranı Çuvaş Cumhuriyetinde (%26,5) gözlenmektedir. Bölgede en yüksek titüler millet nüfus oranına sahip sadece Çuvaş (%67,7) ve Tataristan (%52,9) Cumhuriyetleri vardır. Sadece bu iki idari birimde titüler milletin oranı Rus nüfus oranlarından daha yüksek değerler gösterir. Türk, Fino-Ugor ve Slav kökenli milletler Volga bölgesi nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturmaktadırlar. Asya ile Avrupa arasında geçiş bir coğrafyada yer alan bu bölge aynı zamanda Müslüman ve Hıristiyan dünyasının çakışım potasında yer alması ile dikkat çekmektedir. Fino-Ugor milletlerden Mordovlar, Mariler ve Udmurtlar, Türk milletlerden ise Tatarlar, Başkurtlar ve Çuvaşlar bu bölgede yoğunlukta olan başlıca etnik unsurlardır. Bu saydığımız milletlerin tümü kendi cumhuriyetlerine sahip olsalar da tümünde belirgin bir Rus ve Tatar nüfus oranı dikkat çekmektedir. Hatta bazı cumhuriyetlerde titüler milletin azınlıkta olup, Rusların çoğunlukta olduğu gözlenmektedir. Örneğin Mordovya Cumhuriyetinde %60,8, Udmurt Cumhuriyetinde %60,1, Mari-El Cumhuriyetinde %47,5 ve Başkurt Cumhuriyetinde %36,3 oranı ile Ruslar en kalabalık etnosu oluşturmaktadırlar ve sadece Tataristan ve Çuvaş Cumhuriyetinde titüler millet nüfus sayısında birinci sırada yer almayı başarmıştır. Volga bölgesinde yer alan tüm cumhuriyetlerde değişik oranlarda da olsa belirgin bir Tatar azınlığı yer alması dikkat çekicidir. Çuvaş, Udmurt, Mordovya ve Mari-El cumhuriyetlerinde %2,8 ile %7,0 arasında değişen Tatar nüfus oranları, Başkurt Cumhuriyetinde %24,1’e ve Tataristan’da da %52,9’a yükselmektedir. Böylece Volga bölgesinde Ruslar ile birlikte en kalabalık etnik topluluğun Tatarların oluşturdukları anlaşılmaktadır. Aslında bölgedeki tüm cumhuriyetlerde Ruslar sayıca ya birinci ya da ikinci sırada yer almaktadırlar. Bu açıdan Volga bölgesi Slav, Türk ve Fino-Ugor milletlerin kültürel-etnik karışımından oluştuğu söylenebilir. Bölgede yaşayan Alman, Kazak, Beyaz Rus ve Ukraynalı azınlıklar ise bölgenin genel etnokültürel görünümünü etkileyemeyecek kadar az nüfusa sahiptirler. Bölgenin federal başkenti 1,4 milyon nüfuslu Nijni Novgorod kentidir. Bölgede nüfusu 1 milyondan fazla olan sadece 5 metropol kent yer almaktadır: Nijni Novgorod, Ufa, Perm, Kazan ve Samara. Bölgenin diğer büyük kentleri arasında Orenburg, Orsk, Tolyati, Engels, Penza, Saransk, Dzerjinsk, Dimitrovgrad, Yoşkar-Ola, Kirov, İjevsk, Kudimkar, Nijnekamsk, Naberejnie Çelni, Saratov, Balakovo, Arzamas, Almetevsk, Voljsk, Sizran, Novoçeboksarsk ve Çeboksari yer almaktadır.
Nijniy Novgorod nüfusu yıllara göre değişiklik göstermiştir. Şehrin yıllara göre nüfusu; 1897; 90.053, 1939; 643.689, 1959; 941.962, 1970; 1.170.133, 1979; 1.344.474, 1989; 1.438.133, 2002; 1.311.252, 2010; 1.250.619 olmuştur.
Nijni Novgorod 8 rayondan oluşmaktadır: Nijegorodski, Sovetski, Priokski, Sormovski, Moskovski, Kanavinski, Leninski, Avtozavodski dir. Şehirde üniversite eğitiminin 19. yüzyılda başladığı bilinmektedir. Bu nedenle şehirde yer alan üniversitelerin büyük bir çoğunluğunda kaliteli, yenilikçi ve teknolojik bir eğitim sunulur. Şehirde 8 adet üniversite bulunmakta olup 1 adet de konservatuvar yer almakta ve öğrencilerin kaliteli eğitim alması sağlanmaktadır. Moskova’ya 400 km’lik uzaklıkta bulunan Nijniy Novgorod’un eğitim ve kültür merkezi olduğu bilinir.
Nijni Novgorod'da; Nijni Novgorod Devlet Üniversitesi, Nijni Novgorod Devlet Teknik Üniversitesi, Nijni Novgorod Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği, Nijni Novgorod Yönetim Enstitüsü, Volga Devlet Üniversitesi Su Taşımacılığı, Nijni Novgorod Devlet Tıp Akademisi, Nijni Novgorod Devlet Tarım Akademisi, Nijni Novgorod İçişleri Bakanlığı Akademisi, Nijni Novgorod Devlet Konservatuvarı, Devlet Üniversitesi - Ekonomi Yüksek Okulu, Nijni Novgorod Devlet Dil Bilimsel Üniversitesi gb Yüksek Öğretim kurumları bulunmaktadır.
Nijniy Novgorod şehrine gitmek isteyen kişiler, oldukça rahat ve keyifli bir şekilde şehre ulaşım sağlayabilir. İstanbul üzerinden hareket etmekte olan Moskova aktarmalı uçuşlar tercih edilebilir. İstanbul’dan şehre direkt uçuş bulunmadığından, aktarmalı bir şekilde gitmek gerekmektedir. Nijni Novgorod'da 1 havaalanı Strigino Uluslararası Havaalanı, 1 tren istasyonu ve 1 nehir limanı hizmet vermektedir. Ayrıca 20 Kasım 1985'ten bu yana yeraltı metrosu, 27 Haziran 1947'den bu yana troleybüs, 20 Mayıs 1896'dan bu yana tramvay şehre hizmet vermektedir. Şehirde bir banliyö tren sistemi vardır.
Şehirde gezilebilecek pek çok alan mevcut. Bu alanların her biri, şehrin güzelliklerini yansıtma konusunda son derece başarılıdır. Şehrin kültürel zenginliğe sahip olması, onu ön plana çıkarmaktadır. Şehirde gezilip görülmesi gereken yerleri şu şekilde sıralamak mümkün: Nizhny Novgorod Cami; Kızıl duvarları ve minaresi ile dikkatleri üzerine çeken CAMİİ, adeta şehirde yaşayan Müslümanların buluşma noktasıdır. Rozhdestvenskaya Caddesi; Şehrin canlılığını gözler önüne seren cadde de Rus mutfağına ait pek çok lezzet sergilenir. Chkalov Merdivenleri; Şehrin sembolü haline gelmiş olan Chkalov Merdivenleri, şehir manzarasının tepeden izlenebilmesi imkânını sağlamaktadır. Limpopo Hayvanat Bahçesi; Asya, Avrupa ve Afrika’dan getirilen hayvanların barındığı hayvanat bahçesidir. Gorki Devlet Edebiyat Müzesi, farklı dinlerin şehri NİJNİ NOVGOROD, Ortodoks, MÜSLÜMAN, Yahudi, Protestan, Lutheran, Budist, vd dâhil olmak üzere 120 den fazla topluluğa ait Ortodoks Kiliseleri, birkaç cami, sinagoglar, gb ibadathanaler vardır. Ayrıca Kladovka Sanat Galerisi, Atraksiyon Müzesi, Bağ Evi, Şehrin çevresinde göller, XIII. Yüzyılda batmış olan Kitezh şehri, mağaralar, Puşkin Müzesi Koruma Alanı, Matruşka Bebeklerin yapıldığı fabrika yanında Gorodets de halk sanatları, Gorki’nin birçok heykeli, Saharov Müzesi, Kremlin Kale, önde gelmektedir.
Oka ve Volga nehirlerinin birleştiği bir coğrafyada yer alan kent aynı zamanda efsanevi Trans Sibirya demiryolu hattı üzerine bulunur. Sözcük anlamı Aşağı Yenikent olan Nijni Novgorod, Rusya’nın tarihi kentlerinin hemen hepsinde yer alan Kremlin’lerden farklı olarak sarp bir yamaçta kurulan kalenin, 13 burçla birbirlerine bağlanan tuğla duvarlarının uzunluğu 2 kilometreyi buluyor. Nijni Novgorod Kremlin’i, 16. yüzyılda, Tatar akınlarına karşı yapılmış olup Rusya’nın en sağlam ve en iyi korunmuş kalelerinden biri olarak kabul ediliyor. Kremlin, Moskova’da olduğu gibi Meclis, mahkeme vb çeşitli idare binalarıyla birlikte Başmelek Mikael Katedrali ve II. Dünya Savaşı kahramanları anısına yapılan Sönmeyen Ateş ile Devlet Sanat Müzesi’ne de ev sahipliği yapmaktadır. Eski Vali Konağı’nda kurulan Nijni Novgorod Devlet Sanat Müzesi’nde 14.yüzyıla tarihlenen ikonalardan, çağdaş sanatçıların eserlerine kadar zengin bir koleksiyon görülebilir.
Kremlin’in duvarları aynı zamanda kent ve nehir manzarasının en güzel görülebildiği yerler olup, Oka ve özellikle Volga kıyıları aynı zamanda popüler gezinti alanlarıdır. Nijni Novgorod’un bir diğer gezinti ve alışveriş alanı ise tarihi Balşoya Pokrovskaya Caddesidir. Kısaca Pokrovka olarak anılan ve Moskova’nın Arbat, İstanbul’un İstiklal caddelerine benzetilebilecek bir yaya bölgesi olan bu caddede; aralarında, kilise ve şato sentezi ilginç mimarisiyle ilgi çeken ve de 1913’de Romonav Hanedanı’nın 300. yılı şerefine inşa edilen Devlet Bankası ile Tiyatro’nun da bulunduğu 18. ve 19. yüzyıl binaları sıralanır.
Nijni Novgorod’ın tarihi kilise ve manastırlarından; 13. yüzyıla tarihlenen Anons Manastırı, 17. yüzyıl eseri Pechorski Manastırı, 18. yüzyıldan Stragonav Kilisesi (Rojdestvenskaya) ve 19. yüzyılda inşa edilen Aleksandır Nevski Katedrali geleneksel mimarileriyle dikkat çekerken kentteki bir diğer önemli mimarlık eseri de tarihi sergi ve fuar binası Yarmarka’dır. Geleneksel Rus Mimarisi ile birlikte geleneksel yaşam tarzının görülebileceği Volga Halkları Mimari ve Kültür Açıkhava Müzesi ise kent merkezine 5 km kadar uzaklıktaki Shelokovski Park’da gezilebilir. Nijni Novgorod’ın yakın çevresinde görülebilecek diğer yerler arasında: Rusya’nın önemli dini merkezlerinden Deveyevo, kuruluş tarihi itibariyle neredeyse Moskova ile yaşıt olan ve “yüz müzeli kent” olarak tanınan Semyonov ile bir semaver müzesine de ev sahipliği yapan, sanatoryumuyla ünlü Gorodets kasabası Sokol Askeri Üssün de not edilebilir.
DEVAM EDECEK
Cem Cüneyd Canan