18 Aralık 2024
Toplam Nüfus Türk Nüfus Km2
Pskov Oblastı 696.392 2.300 55.300
PSKOV OBLASTI
Rusya’nın kuzeybatı kesiminde, Lovat, Shelon ve Velikaya nehirleri havzalarında, aradaki alçak, morenli yüksek arazilerle birlikte güneybatıdan kuzeydoğuya uzanan 55.300 kilometrekare bir alanda yer almaktadır. Rusya’nın kuzeybatı federal ve ekonomik bölgesinde bulunmaktadır. Oblastın idarî merkezi Pskov şehridir. Estonya, Letonya ve Belarus’la sınırları olan Pskov Oblastı, Kaliningrad Oblast’dan sonra Rusya'nın en batısındaki yönetim birimidir. Büyük yerleşim birimleri, yönetim merkezi Pskov ile Velikiye Luki’dir. Bölgenin batıdan doğuya uzunluğu 260 kilometre, kuzeyden güneye 380 kilometredir. Pskov şehri, Rusya'nın Estonya ve Letonya ile devlet sınırlarından yaklaşık olarak eşit bir mesafede yer almaktadır.
Estonya sınırında bulunan ve büyük bir buzul çöküntüsünde yer alan, birbirine bağlı tatlı su gölleri sisteminde alan, çeşitli türlerdeki bataklıklar, taşkın yatak çayırları, iğne yaprakları ve karışık yaprak dökümü ormanlarla çevrili nehirler ve akarsular, tarım arazileri ve insan yerleşimlerini içerir. Yüzeyin büyük kısmı, özellikle kuzeybatıdaki Peipus Gölü çevresi turba ve çimen bataklığı ve göllerle kaplıdır. Geri kalan alan kısır topraklar, ladin, çam, meşe ile huş ağaçlarıyla kaplıdır.
Kuzeybatı da Pskov Oblastı Estonya ile eyalet sınırının büyük çoğunluğunu Peipus Gölü dür. Oblast, çoğu Narya Nehri havzasında olmak üzere Baltık Denizi drenaj havzasında yer almaktadır. Bu havzanın en büyük nehri, güneyden kuzeye doğru tüm oblastan geçen ve Peipus Gölü'ne akan Velikaya dır. Velikaya'nın drenaj havzası, güney, doğu ve kuzeydoğu kısımlarındaki hizmetde küçük alanlar hariç, oblastın tüm topraklarını kaplar. Güneydoğudaki nehirler, kaynağı Belarus'ta bulunan ve Pskov Oblast'ı güneyden kuzeye büyüyen Novgorod Oblast'a devam eden Lovat’a akar.
Lovat, İlmen Gölü’nün önemli bir koludur ve kendisi Neva Nehri’nin havzasındadır. İlmen Gölü'nün bir diğer kolu da, bölgenin doğu kesiminde yani Shelon Nehri’dir. Son olarak güneydeki küçük alanlar Batı havzasında yer alır. Batı Dvina'nın kısa bir bölümü Pskov ve Tver Oblastları arasındaki sınırı oluşturur. Oblastın kuzeydeki düz ve bataklık yapısı, orta ve güney parçaların buzul manzaralarından oluşur. Özellikle güneyde birçok göl vardır. Peipus Gölü'nden sonra en büyüğü 51,3 kilometrekarelik bir alana sahip Zhizhitskoye Gölü'dür batı Dvina havzasında yer almaktadır.
Adı kayıtlara ilk kez 903’te Pleskov olarak geçen kent, Kiev Kinezliği’ne bağlıydı. En eski Rus kentlerinden biri olan Pskov bir süre Novgorod Cumhuriyeti’nin yönetimi altında kaldı. 1240 ta Töton Şövalyeleri’nin egemenliği altına giren kent, 1510 da Moskova Knezliği tarafından ilhak edildi. 1581 de Livonya Savaşı sırasında, Polonya birlikleri Pskov'u kuşattı. Bölgenin güney kısmı bir çok kez değiştirildi, ancak Livonya Savaşı'ndan sonra Polonya'nın bir parçası haline getirildi. Oblastın güneydoğu kısmı daha sonra 15. yüzyılda Moskova'ya bağlanmadan önce Toropets Prensliği’nin bir parçası oldu.
1708 de Çar Büyük Petro, yedi valilik kuran bir ferman yayınladı. O zamanlar Rusya'ya ait olan mevcut Pskov Oblastın kuzeyi, 1710'da adı Saint Petersburg Valiliği olarak değiştirilen Ingermanland Valiliği'nin bir parçası oldu. 1727'de ayrı bir Novgorod Valiliği kurulunca buraya devredildi. Beş eyalete bölündü ve mevcut Pskov Oblastı alanı arasında kalanlar arasında bölündü.
Pskov ve Velikiye Luki Eyaletleri 1772'de, Polonya'nın birinci bölünmesiyle Rusya tarafından edinilen alanları barındırmak için merkezi Opochka'da bulunan Pskov Valiliği kuruldu. Kısa sürede yönetilemez olduğu kanıtlandı ve 1776 da Pskov ve Polotsk Valiliklerine bölündü. Pskov, Pskov Guberniyası'nın idari merkezi yapıldı. 1777'de Pskov Guberniyası, Pskov Valiliği'ne dönüştürüldü. 1796'da valilik kaldırıldı ve İmparator I. Paul Pskov Guberniyası'nı geri alan bir kararname yayınladı.
Pskov Oblastı'nın güney kısmı, Vitebsk Guberniyası’na dönüşmeden önce bir dizi idari reformdan geçti. 1919’dan sonra Vitebsk Guberniyası, Rusya Federatif Sosyalist Cuhuriyeti’nin bir parçası oldu. Ayrıca 1920 yılında, 1918'den beri Kuzey-Batı Ordusu, Letonya ve Estonya cumhuriyetleri birlikleri tarafından işgal edildi. 1924' te Vitebsk Guberniyası kaldırıldı ve kuzeydoğu kısmı Pskov Guberniyası'na devredildi. Pechory, Izborsk, Vyshqorodok ve Pytalovo’yu da içeren Pskov Guberniyası’nın en batı bölgeleri, Tartu Barış Antlaşması ve Riga Barış Antlaşması ile Rus SFR'sinden sırasıyla Letonya ve Estonya'ya devredildi.
Ağustos 1927'de valilikler kaldırıldı ve bölge yeni adres Leningrad Oblastı’nın bir parçası oldu. Güney kısmı kısa sürede bölündü ve bir dizi idari reformdan geçti, farklı zamanlarda Batı Oblastı, Smolensk Oblastı ve Kalinin Oblastı’nda yer aldı. 1941 sonbaharı ile 1944 baharı arasında, II. Dünya Savaşı’nda Pskov Oblastı'nın mevcut bölgesi Alman birlikleri tarafından işgal edildi. Özellikle, partizan hareketi bölgede oldukça aktifti. Kurtuluştan sonra, 22 Ağustos 1944' te merkez Velikiye Luki'de olmak üzere Velikiye Luki Oblastı, ertesi gün, 23 Ağustos 1944 'te Pskov Oblastı kuruldu. 1945'te Rusya SFR'nin Letonya ve Estonya'ya 1920'de devrettiği alanlar, Pechory kasabası da dahil olmak üzere Estonya ve Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri'nden Pskov Oblastı'na geri devredildi. Pskov ve Velikiye Luki Oblastları birlikte şu anda Pskov Oblastı'nı oluşturan tüm alanlar kapsamaktadır. 2 Ekim 1957'de Velikiye Luki Oblastı kaldırıldı ve Pskov ve Kalinin Oblastları arasında bölündü. Kholmsky ve Ploskoshsky Bölgeleri Temmuz 1958'de Novgorod ve Kalinin Oblastlarına devredildikten sonra Pskov Oblastı'nın sınırları değişmedi.
2012 anketine göre Pskov Oblastı'nın %49,6'sı Rus Ortodoks Kilisesi’ne bağlı, %5'I bağlı olmayan genel Hristiyanlar, %2'si herhangi bir kiliseye bağlı olmayan veya diğer (Rus olmayan) Doğu Ortodoks Kiliseleri’nin üyesi olan Ortodoks Hristiyan inananlar, nüfusun %1’I Slav yerli inanç hareketine (Rodnovery) bağlı , %1’I Eski inananlar kilisesine bağlı. Ayrıca nüfusun %17 si “ruhani ama dindar değil” olduğunu beyan ediyor, %19'u ateist ve %6,4'ü diğer dinleri takip ediyor.
Nüfus, 599.084 (2021 Nüfus Sayımı); 673.423 (2010Nüfus Sayımı) ; 760.810 (2002 Nüfus Sayımı); 846.449 (1989 Sovyet Nüfus Sayımı), Tarihsel nüfus akışı; 1897 -1.122.317, 1926 - 1.788.418, 1939 - 1.549.800, 1959 - 951.866, 1970 - 875.293, 1979 -850.035, 1989 - 846.449, 2002 - 760.810, 2010 - 673.423, 2021 - 599.084
2002 Yılında 4590 Türk’ün yaşadığı oblasta, 2.300 Türk yaşamaktadır.
20. yüzyıl boyunca Pskov oblastının gücü önemli ölçüde azaldı ve yapısı değişti. 1926'da oblastın modern sınırları içinde yaklaşık 1,7 milyon insan yaşıyor, bunların %92'si de kırsal yerleşim yerlerindeydi. 1950'ye gelindiğinde nüfus, 1930’lardaki zorunlu kolektifleştirme, İkinci Dünya Savaşı sırasında kaybolanlar ve Sovyetler Birliğinin diğer bölgelerine yapılan iç göç nedeniyle bir milyonun altına düştü. Daha fazla nüfus hareketi ve 1990'lardaki genel Rus demografik krizi 700 binin altına indi.
Etnik yapı; %95 Rus, %1,3 Ukraynalı, %1 Belaruslular, %0,5 Roman, 0,4% Ermeni, 0,1% Estonyalı, 1.7% diğerleri. Önemli bir etnik ayrılık, Estonyalılarla akraba olan bir etnik grup olan Setolardır. Setolar geleneksel olarak Ortodoks Hristiyanlardır ve Pechorsky Bölgesi'nde yaşarlar.
22 Kasım 1907’de Duma’da Oktyabristlerden 31 milletvekilinin önerisi ile din ve kilise meseleleri üzerine çalışacak bir komisyonun kurulması için teklif verildi. Neticede bir Din İşleri Komisyonu’nun kurulması kararlaştırıldı. Bu komisyondan beklentiler büyüktü. Rusya’nın o dönemde toplam nüfusunun %30’u Ortodoks ve Slav olmayanlardan oluşuyordu.
Din İşleri Komisyonu’nun başkanı olarak Holm piskoposu Evlogiy atandı. Bu atama, Duma’nın Müslüman temsilcilerinin tepkisini çekti. Komisyon esas olarak Ortodoks olmayanların sorunları ile ilgileneceğinden, böyle bir komisyonun başına bir Ortodoksun getirilmesi iyi niyetli bir hareket olarak yorumlanmadı.
17 Mart 1908’de Evlogiy istifa ettiğini açıkladı. İstifanın bu tartışmalar neticesinde mi, yoksa Piskoposluğun böyle bir komisyona sıcak bakmamasından mı kaynaklandığı tartışmalı bir konu olarak tarihteki yerini aldı. Komisyon ilk olarak hükümetin sunduğu, devletin Ortodoksluk dışında diğer inançlara nasıl bakacağı hakkındaki kanun tasarısı üzerinde çalışmaya başladı. Bu konuda rapor tutmak üzere Pskov Guberniyası’ndan (vilayet) hukukçu ve toprak sahibi A. N. Tkaçev görevlendirildi. Onun vardığı sonuçlar şu şekildeydi:
1) Bütün “inovertsı” (Ortodoks olmayan) ler için devletin bir kurumunun olması ve onların himaye edilmesi,
2) İçişleri bakanlığının yasa tasarısını geri çektirerek, onu yukarıdaki maddenin içeriğine göre yeniden hazırlatmak,
3) Her bir kişi ve toplum dini özgürlüklerini tam olarak kullanmalı veya dini reddetme ve kendi vicdanının arzu ettiğini yapabilmeli, bu konuda kimseye hesap vermemeli,
4) Rus ve Ortodoks olmayanlar için mülkiyet ve diğer hususlarda hiçbir sınırlama olmamalı.
Tkaçev tarafından hazırlanan bu rapor, komisyon üyeleri tarafından büyük öfke ile karşılandı. Komisyon bu maddelerin her biri üzerinde tartışmalar yürüttü ve nihayetinde bu tartışmalar Duma’ya taşındı. Tartışmaların bir yönünde de Ortodoksların hâkimiyetini kaybetmesini istemeyen, Ortodoks kiliselerinin bağlı olduğu Sinod yer alıyordu. Başbakan Stolıpin, Sinod’un yasa tasarıları üzerindeki değerlendirmelerini iyi okumakla birlikte, tasarılar üzerinde bir değişikliğe gitmekte acele etmedi. Ancak 1909 Nisan ayında “bakanlık krizi” ortaya çıktı. Devlet Konseyi’nin sağcı üyeleri başbakanı ve Duma’yı, İmparatorun yetkilerini kendilerine mal etmekle suçladılar. A. Ya. Avreh’in görüşlerine göre bu krizin önemli sonuçları oldu. Stolıpin bu kriz sonrasında, gerçekleştirmek istediği reformlardan taviz vermek durumunda kaldı. Çok önemsediği tarım reformuna itiraz gelmemesi için, “devletin farklı din mensuplarına karşı tutumu” ve “din ve vicdan hürriyeti” konularında hazırladığı yasa tasarılarını geriye çekti. Kabul edilen tasarı yalnızca din değiştirmelerdeki sınırlamaların kaldırılması üzerineydi. Stolıpin, İmparatorluğun bütünlüğünün korunmasının ülkedeki ayrılıkçı milli eğilimlerin sonlandırılması ile mümkün olacağına inanıyordu. Bunun için bir takım idari düzenlemeler yapmayı gerekli buluyordu.
Pskov, Novgorod gibi, Rusların Moğol istilasından kaçınmış ve bu nedenle Eski Rus mimarisinin en iyi örneklerini korumuştur. 12. Yüzyılda Pskov'da inşa edilen Mirozhsky Manastırı’nın Mesih'in Başkalaşım Katedrali, Rusya'da son derece nadir bulunan 12. yüzyıl fresklerini içerir. Pskov Oblastı'ndaki Moğol öncesi tek diğer yapı, 1140’larda inşa edilen ve iddiaya göre oblastaki en eski hayatta kalan bina olan Pskov’daki İyanovski Manastırı’nın katholikon'dur. Pskov ve yakın çevresinde 14. Yüzyılın sonu ile 17. yüzyıl arasında inşa edilmiş düzinelerce kilise bulunmaktadır. Hepsinin dışarıdan beyaz boyalı çok basit bir mimarisi vardır ve çoğunun ana kilise binasının hemen üzerine inşa edilmiş bir çan kulesi vardır. Pskov'un bir diğer mimari özelliği de çok sayıda 17. yüzyılda yaşayan evin ( palatas ) varlığıdır . Rusya'da 18. yüzyıl öncesi sivil mimari son derece nadirdir, sadece birkaç binaya ulaşabilmiştir.
En iyi ayakta kalan örnekleri Pskov Kremlin, Pskov'un tarihi merkezini sağlayan duvarlar ve kuleler, Izborsk’taki lahana, Pechory kasabasında Pskov-Mağaralar Manastırı ve Porkhov’daki kaledir. Çağdaş Rus dilinin yaratıcısı olarak kabul edilen bir Rus şair Alexander Pushkin’in aile çiftliği burada bulunmaktadır. Mikhayloyskoye Müze Rezervi’ne dönüştürüldü ve birincil bir turistik cazibe merkezi haline geldi.
Ekonominin Sektörel Dağılımı (2022): Toptan ve perakende ticaret (%13,1), üretim (%16,7), lojistik ve depolama (%8,5), kamu sektörü ve savunma (%11,7), tarım, avcılık ve ormancılık (%11,6), sağlık işleri ve sosyal hizmetler (%4,9), eğitim (%4,2), elektrik, gaz ve su (%2,7), gayrimenkul (%11,9), inşaat (%4,3) dir.
Pskov Bölgesinde madencilik geri planda olup, bölge ekonomisi tarım ve hayvancılık alanında gelişmiş bulunmaktadır. Velikiye Luki şehrinde yerleşik RF’nin en büyük süt ve süt ürünleri üreticisi firmaların fabrikaları bulunmaktadır. Ayrıca Pskov şehrinde peynir, mayonez, hardal ve süt fabrikaları bulunmaktadır. Pskov Bölgesi’nde merkez Pskov şehri olmakla birlikte, bölgedeki pek çok sayıda sanayi tesisi Velikiye Luki şehrinde bulunmaktadır. Demiryolu taşımacılığı için ihtiyaç duyulan elektrik ekipmanları alanında RF’deki en büyük fabrikalar ile inşaat makinaları ve treyler üretimi gerçekleştiren fabrikalar söz konusu şehirde bulunmaktadır.
2009 yılında elektroteknik sanayi ve gıda sanayi işletmeleri, bölgesel endüstriyel üretimin %50'sinden fazlasını ortaklaşa üretmiştir. Endüstriyel birimler en yoğun olduğu iki şehir Pskov ve Velikiye Luki'dir. Pskov Oblastı'ndaki tarımın temel parçaları süt ve et üretimiyle sığırlıkçılıktır. Oblastın en önemli doğal kaynaklarından biri olan odun, ormanların bölgesinin üçte birini kapladığı bir alandır. 1 Ocak 2005 itibarıyla toplam odun rezervinin 331.200.000 metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Geniş doğal meralar süt ürünlerinin üretimini ve stoklarının desteklenmesi. Keten ana üründür ve yerel keten endüstrisinin temelidir. Yem çiçeği, patates, çavdar ve yulaf da yetiştirilir. Pskov şehri, oblast merkezi dışında, diğer şehirler boyutları ve esas olarak yerel tarım ayrıntılarıyla ilgilenirler
2002 nüfus sayımına göre Kuzeybatı Rusya bölgesinde yaşayan Türk nüfusu miktarı ve oranı.
İdari Birim Alanı (km2 ) Top.Nüf. Türk nüfusu Türk oranı (%)
St.Petersburg Şehri 4.661.219 71.369 1,5
Leningrad Oblastı 85.900 1.669.205 20.073 1,2
Murmansk Oblastı 144.900 892.534 18.468 2,1
Kaliningrad Oblastı 15.100 955.281 12.214 1,3
Karelya Cum. 172.400 716.281 6.732 0,9
Arkhangel Oblastı 410.700 1.294.993 9.061 0,7
Vologod 145.700 1.269.568 6.587 0,5
Novgorod Oblastı 55.300 694.355 5.888 0,8
Pskov Oblastı 55.300 760.810 4.590 0,6
Nenets Özerk Böl. 176.700 41.546 447 1,1
TOPLAM 1.262.000 12.955.792 155.429 1,2
YARARLANDIĞIM KAYNAKLAR:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pskov_Oblast%C4%B1
https://ticaret.gov.tr/data/5bcc5d4813b876034cfece26/KBFB%20Raporu.pdf
https://www.academia.edu/22473427/_30_Rusya_Federasyonu_nda_T%C3%BCrk_Topluluklar%C4%B1n%C4%B1n_Ya%C5%9Fad%C4%B1%C4%9F%C4%B1_B%C3%B6lgelerdeki_N%C3%BCfus_Hareketleri_ve_De%C4%9Fi%C5%9Fen_Etnik_Yap%C4%B1_The_Population_Movements_in_the_Regions_Turkic_Groups_Live_in_Russian_Federation_and_Ethnic_Structure_Change
https://erteam.ru/tr/the-largest-river-of-the-russian-plain-cities-of-the-russian-plain.html.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pskov
https://www-britannica-com.translate.goog/place/Pskov-oblast-Russia
https://rsis-ramsar-org.translate.goog/ris/669?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc
https://en-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Pskov_Oblast?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc
https://psychologyinrussia-com.translate.goog/volumes/?article=3616&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc
https://turksovyet.hacettepe.edu.tr/sovyetkitap_060718.pdf
Cem Cüneyd Canan