25 Ekim 2025
Sverdlovsk Oblastı
Toplam Nüfus Türk Nüfus Km2
Sverdlovsk Oblastı 4.486.214 240.000 194.226
Sverdlovsk Oblastı, Rusya’nın Ural Federal Bölgesisi’nde Avrupa ve Asya sınırında yer alan idârî bölgedir. Oblastın idarî merkezi, eskiden Sverdlovsk olarak bilinen Yekaterinburg şehridir. Vilâyetin adı, Yakov Sverdlov’a ithâf edilmiştir. Ural Dağları’nın merkez bölümünde yer almaktadır. Bölge genellikle Urallar ile ilişkilendirilir ve idari merkezi olan Yekaterinburg şehri, Urallar’ın başkenti olarak anılır. Bu şehir aynı zamanda Urallar Federal Bölgesi’nin de merkezidir. Yekaterinburg şehri, Büyük Petro'nun emriyle, Yekaterinburg olarak da yazılan Yekaterinburg şehri, Urallar'da bir sanayi ve ticaret merkezi olarak kuruldu. 1723 yılında, Yekaterinburg fabrikası İset Nehri üzerinde inşa edildi. Bu yıl aynı zamanda şehrin doğum günü olarak kabul edilir. Kurucuları Vasili Tatişçev ve Georg Wilhelm de Gennin'dir. Şehir, adını geleceğin İmparatoriçe I. Katerina'sı olan I. Petro'nun eşi onuruna almıştır. Şehir elverişli bir coğrafi konuma sahiptir.
Avrupa ve Asya arasında, kuzeyden güneye uzanan ve Sverdlovsk Bölgesi’nin tamamında geçerli olan şartlı bir sınır bulunmaktadır. Bölgenin yüzölçümü 194.307 km², kuzeyden güneye uzunluğu 660 km, batı ve doğu uçları arasındaki mesafe ise yaklaşık 560 km’dir. Bölgenin nüfusu 4.486.214 milyondur. Sverdlovsk Bölgesi’nde 47 şehir bulunmaktadır. Sverdlovsk Oblastı'nın en büyük şehir ve kasabaları Yekaterinburg (1.493.749), Nijniy Tagil (349.0008), Kamensk-Uralsky (166.086), Pervouralsk (120.778), Serov (95.861), Novouralsk (80.357) ve Verkhnyaya Pyshma'dır (76.400). Bölgenin coğrafi yapısı çeşitlilik gösterir. Batı kısmı dağlık, orta ve doğu kısımları ise ovadır. Ana Ural Sıradağları kuzeyden güneye uzanır.
Bölge, eskiden Sibirya eyaletinin, ardından Rus İmparatorluğu’nun Perm eyaletinin Trans-Ural bölgesinin bir parçasıydı. İdari bir birim olarak Sverdlovsk Bölgesi, 1934’te Ural Bölgesi’ nden ayrıldı ve sonunda haritalarda bağımsız bir varlık olarak yer aldı. Adını bölge merkezi olan Sverdlovsk şehrinden aldı. Sverdlovsk şehri aslında Yekaterinburg’dur. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından şehre tarihi adı olan Yekaterinburg geri verildi.
Başkurdistan Cumhuriyeti, Çelyabinsk ve Kurgan Oblastı güneyde, Tümen Oblastı ile Hantı-Mansi Özerk Okruğu doğuda, Komi Cumhuriyeti kuzeyde, Perm Krayı ile batıda komşudur.
En yüksek dağlarının hepsi Kuzey Urallar’da yükselir, Konzhakovsky Kamen 1.569 metre ve Denezhkin Kamen 1.492 metre. Orta Urallar çoğunlukla engebeli bir ülkedir ve fark edilebilir zirveleri yoktur; ortalama yükseklik deniz seviyesinden 300 ilâ 500 metreye yakındır.
Rusya’nın en büyük iki nehri olan İrtiş ve Kama’nın ana kollarının havzaları arasındaki su bölümü, Ural Dağları’nın sırtları ve Sverdlovsk Bölgesi’nin güneyindeki doğu etekleri boyunca uzanır. Bölgenin nehir ağı, toplam uzunluğu 68.000 km’den fazla olan 18.414 nehri içerir. Bunlar, ağırlıklı olarak kar yağışı (bölgenin güney kesimlerinde karla beslenme yaklaşık %85-90, Ural Dağları’nda ise yaklaşık %60-65’tir) ile karışık beslenme (yer altı ve eriyik suları ve atmosferik yağış) ile karakterize edilirler . Nehirler Ekim sonu-Kasım aylarında donar ve Nisan ayında açılır. İrtiş havzasındaki ana nehir, birinci, ikinci ve üçüncü dereceden kolları olan İset, Tavda ve Tura (Tobol’un kolları) ile Tobol’dur; Nitsa, Pyshma, Tagil (Tura’nın kolları); Lozva, Sosva ve Pelym (Tavda’nın kolları). Kama havzasındaki, Kama Nehri’nin bir kolu olan Chusovaya Nehri ve onun bir kolu olan Sylva Nehri ile Belaya Nehri’nin bir kolu olan Ufa Nehri’dir.
Sverdlovsk Bölgesi’nde toplam alanı yaklaşık 1,35 bin km2 olan 5.850’den fazla göl ve yapay su kütlesi bulunmaktadır. Bunların arasında, alanı 0,01 km2’den fazla olan yaklaşık 2.000 göl ve ayrıca çok sayıda daha küçük göl bulunmaktadır. Bölgedeki en büyük göller, Pelymsky Tuman (alanı 65 km²) ve Vagilskiy Tuman’dır (büyük kardeşinin yarısı büyüklüğünde, 31,2 km²). En büyük yapay göller, Pyshma Nehri üzerindeki Beloyarskoye baraj gölü ve Chusovaya Nehri üzerindeki Volchikhinskoye baraj gölüdür. Sverdlovsk Bölgesi, Ural Federal Bölgesi bölgeleri arasında göller ve yapay baraj göllerinin toplam alanı ve göller bakımından son sırada yer almaktadır. Göllerin, yapay baraj göllerinin, bataklıkların ve sulak alanların büyüklüğü ve sayısı istikrarsızdır ve su rejimi, iklim olayları, bataklık oluşumu vb. gibi doğal faktörlere ve aşırı drenaj veya tersine, bölgelerin sulanması, nehir akışlarının düzenlenmesi vb. gibi antropojenik faktörlere bağlı olarak değişme eğilimindedir.
Bölge toprakları antik çağlardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmaktadır. Paleolitik Çağ’dan Demir Çağı’na kadar uzanan çok sayıda antik insan yerleşimi keşfedilmiştir. Üst Paleolitik Çağ, Gari köyü yakınlarındaki Sosva Nehri’nin sağ kıyısındaki Garinsky bölgesini, Shaitansky Mağarası’ndaki bölgeyi ve Bezymyanny Mağarası’ndaki (MÖ 10. Bin yıl) bölgeyi kapsamaktadır. 1890’da, 11 bin yıllık (Mezolitik) Şigiridolü keşfedilmiştir. Koptelovsky taşında, Eğik taşta, İki Gözlü taşta, Starichnaya’da, Serginskaya’da, Neyva Nehri, Tagil Nehri üzerindeki Tunç Çağı kaya resimlerinde (Brekhovaya, Gaevaya, Komelskaya köyleri), Rezh Nehri’nin sağ kıyısındaki Shaitan-Kamen’deki kaya oymalarında yerli Ural halkına, muhtemelen Ugor dili konuşanlara ait çok sayıda piktogram bulunmaktadır.
Kalmatsky Brod bölgesinde, İset Nehri’nin sağ kıyısında yer alan bir yerleşim yeri ve mezarlık, Sarmatyalılar dönemine (MÖ 3. Yüzyıldan MS 2. Yüzyıla) dayanmaktadır. Kalmak arkeolojik kültürüne aittirler. Kalmatsky Brod mezarlığında, iskelet kafatasları erken çocukluk döneminde sıkı bandajlama nedeniyle ciddi şekilde deforme olmuştur; bu da bozkır etnik unsurlarının kuzeye nüfuz ettiğini göstermektedir.
İlk Rus sömürgecilerin bölgeye gelmesinden önce, bölge çeşitli Türk ve Ugor kabilelerinin yaşadığı bir yerdi. 16. Yüz yılda, Orta Urallar çeşitli Tatar hanlıklarının etkisi altındayken, en güçlü yerel devlet, merkezi Pelym olan Vogul Pelyn Beyliği’ ydi.
Rusların 1550’lerde Kazan Hanlığı’ nı fethi, artık Tatar yağmalarından kurtulmuş olan doğuya giden yolu açtı. Bölgedeki ilk hayatta kalan Rus yerleşimleri 16. Yüz yılın sonları 17. Yüz yılın başlarına kadar uzanmaktadır. O zamanlar, bu küçük ticaret karakolları Tobolsk’ daki Sibirya yönetimi altında yönetiliyordu. 1708 idari reformundan sonra, Verkhoturye, Pelym ve Turinsk yeni Sibirya Valiliği’ nin bir parçası oldular, 1737’de toprakları Kazan Valiliği’ ne verildi.
Buraya ilk yerleşim Taş Devri’nde gerçekleşti. 16. Yüzyılın sonlarında Rus Krallığı bölgenin kontrolünü ele geçirdi. 17. Yüzyılda, Rus yerleşimcilerin doğuya doğru büyük bir ilerlemeye başlamasıyla, bölgenin ilk gelişiminin en önemli aşaması gerçekleşti. 1598’de ilk yerleşimciler, bugünkü Sverdlovsk bölgesi topraklarında Verkhoturye kasabasını kurdular.
Bolşevikler, 1917 Ekim Devrimi’nin, ilk günlerinde Yekaterinburg ve Perm’de iktidarlarını kurdular. 1918 başlarında tahttan indirilen Çar II. Nikolay ve ailesi gözetim altında Yekaterinburg’a nakledildi. Yerel Bolşevikler, yaklaşan Beyaz güçleri tarafından kurtarılmasını önlemek için 17 Temmuz 1918’de kraliyet ailesini özerk olarak idam etmeye karar verdiler. On gün sonra Yekaterinburg, Sergey Wojciechowski’nin Çekoslovak birlikleri tarafından ele geçirildi. Ertesi yıl boyunca Bolşevik karşıtı güçler bölgenin kontrolünü ele geçirdi. 19 Ağustos 1918’de, liberal ve demokratik sosyalist partilerin bir koalisyonu tarafından Yekaterinburg’da Ural Geçici Hükümeti kuruldu. Bu hükümetin Komuç ve Geçici Sibirya hükümetleri arasında bir tampon görevi görmesi gerekiyordu. Kasım 1918’de Omsk’ta Kolçak darbesinden sonra Ural Hükümeti dağıtıldı.
Temmuz 1919’da Yekaterinburg taarruzu sırasında, Yekaterinburg ve çevresi Vasili Şorin komutasındaki Kızıl Ordu kuvvetleri tarafından geri alındı. 15 Temmuz’ da Perm Valiliği Sovyetler tarafından bölündü ve doğusu, tarihte ilk kez ayrı bir bölge olan Yekaterinburg Valiliği olarak kuruldu. Ancak kısa süre sonra lağvedilerek yerine Ural Oblastı (1923-1934) kuruldu.
Verkhoturye, ticaret yollarının önemli bir kavşağı olan Babinov Yolu üzerindeki stratejik konumu nedeniyle Urallar’ın ilk başkenti olmuştur. Sverdlovsk Oblastı, ülkenin orta kesimi ile aktif olarak gelişen Sibirya ve Orta Asya bölgeleri arasında bir aktarma üssü görevi görmüştür.
Oblastta her biri iki binden fazla kişiden oluşan yirmi bir tanınmış etnik grup vardı. Etnik yapıda sakinler kendilerini toplam 148 farklı etnik gruba ait olarak tanımladılar, bunlar arasında şunlar yer alıyordu:
Rus (%90,6), Tatar (%3,5), Ukraynalı (%0,9), Başkurt (%0,8), Mari (%0,6), Alman (%0,4), Azerbaycanlı (%0,3), Udmurt (%0,3), Belaruslu (%0,3), Çuvaş (%0,26), Ermeni (%0,3), Tacik (%0,3), Mordovyalı (%0,22), Özbek (%0,2), İdari veri tabanlarından 232.978 kişi kayıt altına alınmış olup, etnik köken beyan edilememiştir. Bu gruptaki etnik köken oranının beyan edilen grupla aynı olduğu tahmin edilmektedir.
Bölgenin 1 Ocak 2025 itibarıyla nüfusu 4.218.000 kişidir. Kentsel nüfusun payı %85’in üzerindedir. Nüfus yapısına çalışma çağındaki nüfus hâkimdir (toplam nüfusun %55,9’u). Çalışma çağındaki genç nüfusun payı %19,8, çalışma çağındaki yaşlı nüfusun payı ise %24,3’tür.
2012 itibariyle Sverdlovsk Oblast’da Din;
Rus Ortodoksluğu %33, Diğer Ortodokslar %2,1, Diğer Hıristiyanlar %5,8, İslâm %2,9, Rodnovery ve diğer yerli inançlar %1,3, Ruhsal ama dindar değil %36,1, Ateizm ve Dinsizlik %13, Diğer ve beyan edilmemiş %5,8 dir.
Hristiyanlık, Sverdlovsk Oblastı'ndaki en yaygın dindir. 2012 tarihli bir ankete göre Sverdlovsk Oblastı nüfusunun %43'ü Rus Ortodoks Kilisesi’ne bağlı, %5'I mezhepsiz Hristiyan (Protestan kiliseleri hariç), %3'ü Müslüman, %2’si herhangi bir kiliseye bağlı olmayan veya başka Ortodoks kiliselerinin üyesi olan Ortodoks Hristiyan, %1'I Slav yerel inancına (Rodnovery) ve %3’ü Hinduizm’in çeşitli biçimlerine (Vedizm, Krishnaizm veya Tantrizm) bağlı. Ayrıca, nüfusun %36'sı "manevi ama dindar değil" olduğunu beyan ederken, %9,7' si ateisttir.
Sverdlovsk Bölgesi'nin mezhepsel yapılanması da oldukça çeşitlidir. 1 Mart 2025 itibarıyla bölgede 19 mezhebi temsil eden 803 dini kuruluş kayıtlıdır. Bu kuruluşların yaklaşık 2/3'ü Rus Ortodoks Kilisesi'nin Yekaterinburg Metropolitliği'ne bağlıdır. Bölgede geleneksel İslam ilkelerine bağlı 6 merkezi Müslüman dini kuruluş faaliyet göstermektedir.
2015 yılında Ural Federal Bölgesi'nde ki 267 caminin, 47 si, ibadethanelerin 29’u ve Sverdlovsk Oblastı'nda altı adet müftülük bulunmaktadır.
Urallar'da radikal İslam'ın yayılması henüz kritik boyutlara ulaşmamış olsa da, yerel Müslüman toplulukların bazı üyeleri arasında radikal duygular yükseliştedir. Özellikle hükümet yetkilileri ve dini liderlerin ortak çabaları, bu artan aşırılıkla mücadeleye çalışılmaktadır. Rusya’nın azınlık Tatar ve Başkurt etnik grupları, Ural Federal Bölgesi’ndeki Müslümanların ezici çoğunluğunu oluşturmaktadır. Bu gruplar Sünni İslam’ın Hanefi mezhebine bağlıdır ve İslami uygulamalar pagan unsurlarla harmanlanmıştır.
Nakşibendi tarikatının hâkim olduğu tasavvuf, Ural bölgesi sakinleri arasında uygulanan ve yerel etnokültürel gelenekleri de içeren bir diğer İslam akımıdır; burada "geleneksel" İslam olarak anılmaktadır. Geçmişte İslam siyasallaştırılmamıştı ve yerel Müslümanların çoğu dinin radikal unsurlarına tamamen kayıtsızdı. 1990'ların ortalarında, Türk vakıfları Nursi'nin eserlerinin incelenmesi için Yekaterinburg ve Çelyabinsk'te Rus-Türk liseleri kurdu. Ancak 2001 yılında yerel yetkililer, milli ve dini nefreti körükledikleri iddiasıyla okulları kapattı. Yasadışı dini yayınlar dağıtan ve Yekaterinburg ile Perm camilerinde ders veren iki Azerbaycan ve Özbekistan vatandaşına özel suçlamalar yöneltildi. Uzmanlar, el konulan yayınların yol açtığı zararlar konusunda farklı değerlendirmelerde bulundu.
Selefilik, geleneksel olmayan İslam'ın temel bir koludur. Urallar'daki varlığı, bir bakıma geleneksel İslami ideallerin evriminin bir ürünüdür. Selefilik, geleneksel İslam'ın, özellikle de acil pratik ve siyasi meselelere cevap verememesinin getirdiği sınırlamalara bir tepkidir. Selefi imamlar, Müslüman toplumun manevi hayatıyla ilgilenen resmi olarak kayıtlı idari kurumlarda çalışırlar. Selefilerin dini altyapısı, resmi İslam'ın altyapısıyla paraleldir ve Selefiler, iyi gizlenmiş bir dizi resmi olmayan ibadethaneyi yönetirler. Gerçek anlamda Selefilik de gizlenecek, saklanacak hiçbir şey yoktur.
Bu imamların çoğu Orta Doğu'da, özellikle Suudi Arabistan'da eğitim görmüştür. Arapça ve Kur'an, Sünnet ve teolojik risaleler de dâhil olmak üzere dini konularda derin bir bilgi birikimine sahip olan bu imamlar, bölgenin Hanefi mezhebine bağlı geleneksel din adamlarıyla girdikleri tartışmalarda öne çıkmaktadır. Geleneksel imamların çoğu, cemaatlerinin dini eğitim talebini karşılamak için gereken eğitim ve bilgiden yoksundur ve ibadetlerin yerine getirilmesi konusunda pratik rehberlik sağlayamamaktadır. Urallar'daki tüm imamların yüzde 9'unu oluşturan on geleneksel imamdan yalnızca biri ortaöğretim veya daha yüksek din eğitimi almıştır.
Ancak, Günümüzde radikal terörizmin ideolojik kökeni Selefi akide olarak değerlendirilmektedir. El-Kaide, Usame bin Ladin, Vehhabilik, Taliban, Işid, Fetö, el-Nusra, eş-Şebab, Boko Haram ve Hizb-ut Tahrir gibi. İslam’ın İlk dönemine bakılacak olursa; Haricilik, Ahmed b. Hanbel, İbn Teymiyye, İbn Kayyım el-Cevziyye, Muhammed b. Abdülvehhab, Cemalettin Afgani, Muhammed Abduh, Reşid Rıza, Muhammed İkbal, Seyyid Kutub, Mevdudi, Mustafa Meraği, Fahruddin Razi, Cuveyni, Hasan El Benna, Selman b. Fahd el-Avde, Dr. Sefer b. Abdurrahman elHavali, Seyyid Kutub, Abdullah Azzam, Ahmed Yasin, Ömer Abdurrahman, hatta Mehmed Akif, Kamil Miras ve Ahmed Naim’lerin, İslâm’a bakışları değerlendirilmeden, radikalleşen Selefilik hakkında olum vrya olumsuz karar verilmemelidir..
Sverdlovsk Oblastı'nda, Amir Muzaffarov, Muhammed Rüstem Gabdrakhimov ve Amir Yakupov liderliğindeki Yekaterinburg'daki Rahmat Camii üzerinde Selefi hareketin etkili olduğu bildiriliyor. Muzaffarov, dünyanın en prestijli Selefi eğitim kurumlarından biri olan Mekke'deki Darülhadis Medresesi'nde eğitim gördü. Yekaterinburg'a döndükten sonra, Rahmat Camii'nde Arapça ve İslam'ın temelleri üzerine dersler verdi ve 2005 yılında imam oldu. Gabdrakhimov da eğitimini Suudi Arabistan'da aldı. Yakupov, Mısır'da eğitim gördü ve ardından 2007-2009 yılları arasında bölgesel bir televizyonda program sundu.
Caminin yöneticileri, laik kültürün Müslümanlar üzerindeki olumsuz etkisinden ve Rus devletinin Müslümanlara yönelik baskıcı politikalarından sık sık bahsettiler. Aşırılığı doğrudan savunmadılar, ancak terör saldırılarını da kınamaktan kaçındılar. Yetkililer, cami yöneticilerinden Aralık 2013'te Volgograd'da gerçekleşen terör saldırılarını kınamalarını istediklerinde, yöneticiler bunu kesinlikle reddetti.
Rahmat Camii'nin Sverdlovsk Oblastı ve tüm Ural Federal Bölgesi'ndeki Müslümanlar üzerinde kalıcı bir ideolojik etki yarattığını göstermektedir. Rus Müslümanlar, Yekaterinburg'u bu cami ile ilişkilendirmeye başlamıştır. Rusya'nın Asya Yakası Müslümanları Ruhani Müdürlüğü'nün yetki alanı altındaki Sverdlovsk Kazyyat Müslüman Müdürlüğü, camiyi kırsal imamlar yetiştirmek için kullanmıştır. Sonuç olarak, Sverdlovsk Oblastı'ndaki birçok köyde namazlar Selefi geleneğine göre kılınmaktadır; yaşlı ibadet edenler, bunun tek ibadet şekli olduğuna inanmaktadır.
Ayrıca, görüşleri günümüz İslamcı ideolojisinin temelini oluşturan ortaçağ ilahiyatçısı İbn Teymiyye ve diğer Selefi yazarlar, Sverdlovsk Oblastı imamları arasında popülerlik kazandı. Bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması sayesinde, Rahmat Camii önderlerinin konuşmaları Ural Federal Bölgesi'nin diğer bölgelerindeki Müslümanlar tarafından kolayca erişilebilir hale geldi.
Yetkililerin 2010-2014 yılları arasında Rahmat Camii'nde yaptığı aramalarda aşırılıkçı yayınlar bulduğu bildirildi. Cami, yerel yönetim tarafından sürekli baskı altına alınmış ve 2014 yılında kira sözleşmesi feshedilmişti. Rahmat topluluğu, kiraladığı binayı boşaltmak zorunda kalmıştı. Yekaterinburg Belediye Başkan Yardımcısı Sergey Tushin gazetecilere şunları söyledi:
Rahmat'ın liderliği değişti. İslam'ın daha aşırı biçimlerine bağlı olan ve bazıları dini eğitimlerini Suudi Arabistan'da almış kişiler iktidarı ele geçirdi. Bunun sonucunda Yekaterinburg'da radikalizmi yayan bir merkez ortaya çıktı. Kolluk kuvvetlerine göre, yalnızca son dönemde aşırılıkçı yayınların dağıtımıyla bağlantılı olarak 50 idari ve dört ceza davası açıldı. Diğer ihlaller ise çok çeşitli: yasadışı silah bulundurma, yasadışı satış ve göç ve iş kanunu ihlalleri. Bu nedenle, başlangıçta camiyi o binada tutmayı düşünsek de [kira sözleşmesini feshetme] konusunda bilinçli bir karar aldık.
Üst düzey hükümet yetkilileri ve dini liderler arasındaki toplantılarda aşırılıkla mücadelede ortak çabaların gerekliliği vurgulanmakla birlikte, uygulamada çok az program ortaya çıkmıştır. En sonuncusu, Sverdlovsk Oblast yönetimi ve Ural Devlet Madencilik Üniversitesi tarafından desteklenen ve Müslüman din adamları için bir dizi mesleki gelişim seminerinden oluşan 2013-2014 projesi olan Genç İmamlar Okulu'dur. Ayrıca, Sverdlovsk Oblast Müslümanları Ruhani Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve Sivil Toplum Geliştirme Vakfı'nın hibesiyle finanse edilen, aşırılıkçılığı ve radikal davranışları önleme üzerine 2014-2015 yuvarlak masa tartışmaları ve konferanslar dizisi de dikkat çekicidir.
Bölge için üç mezhepsel kavram gelenekseldir: Hristiyanlık, İslam ve paganizm. İslam gelenekleri Tatarlar ve Başkurtlar için karakteristiktir. Ruslar Ortodoks Hristiyanlığı benimser. Aynı zamanda, Sverdlovsk bölgesinde hem Hristiyanlaşmayı hem de İslamlaşmayı önleyen ve kadim dini ve mitolojik dünya görüşünü (paganizm) koruyan etnografik gruplar Mari ve Udmurtlardır.
Sverdlovsk Bölgesi, Rusya'nın en Eski İnanan bölgelerinden biridir ve burada birçok Eski İnanan geleneği hala yaygındır. Eski İnanan geleneklerinin temel bir özelliği, ritüeller ve kitap gelenekleri de dâhil olmak üzere halk kültürü biçimleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olmasıdır. Böylece, Sverdlovsk Bölgesi halkları canlı ve benzersiz geleneksel kültür kompleksleri yaratmıştır. Sverdlovsk Bölgesi halklarının asırlık kültürü, tarihi ve kültürel mirasın önemli bir parçası ve bölgenin daha da gelişmesi için bir kaynaktır. Sverdlovsk bölgesinin etnokültürel kimliğini üç ana kültür belirlemiştir: Fin-Ugor (Mansi, Udmurt, Mari, Mansi), Türk (Tatarlar ve Başkurtlar) ve Slav (Ruslar.
Sverdlovsk bölgesi, Rusya'nın Avrupa Kuzeyinden gelen ana Rus göç dalgasının getirdiği Kuzey Rus geleneklerinin bölgesidir, ancak bu bölge aynı zamanda Orta Rusya ve Güney Rusya topraklarından gelen göçmenler tarafından da geliştirilmiştir. Rusların belirli bir Ural etnografik grubu, Rus madencilerdir. Sosyal statü ve ekonomik faaliyetlerin özellikleri, madenci nüfusun geleneksel kültürünün kendine özgü özelliklerinin ortaya çıkmasının ana nedeni haline gelmiştir.
Yekaterinburg, Moskova, Sankt-Peterburg ve Novosibirsk'ten sonra Rusya'nın 4. büyük bilim merkezidir. Ülkenin en önemli yükseköğrenim kurumları arasında başkent Yekaterinburg'da bulunan Ural Federal Üniversitesi, Ural Devlet Tıp Üniversitesi, Ural Devlet Ekonomi Üniversitesi, Ural Devlet Hukuk Üniversitesi, Ural Devlet Madencilik Üniversitesi ve Ural Devlet Mimarlık ve Sanat Akademisi yer almaktadır. Sverdlovsk Bölgesi'nde 133 kuruluş araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunmaktadır. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:
– Rusya Bilimler Akademisi Ural Şubesi’nin rehberliğinde çalışan 24 bilimsel kuruluş; – 125 binden fazla öğrencisi olan 33 eğitim kuruluşu (ve şubeleri), bunların arasında 15'i devlet yükseköğretim kuruluşu; – 33 sektöre özgü araştırma enstitüsü (ve şubesi); – Ar-Ge birimi bulunan 43 sanayi kuruluşu.
Bölgenin yüksek bilimsel potansiyeli, Rusya Birinci Cumhurbaşkanı Yeltsin'in adını taşıyan Ural Federal Üniversitesi'nin varlığıyla da güvence altına alınmıştır. Bu üniversite, dünyanın en saygın üniversite sıralamalarından biri olan QS Dünya Üniversite sıralamasında 516. sırada yer almaktadır.
18. yüzyılda, zengin demir ve kömür kaynakları Ural'ı Rusya'nın endüstriyel kalbi haline getirdi. Ural madenlerinin kontrolünü ele geçirdikten sonra, Demidov ailesi bölgeyi Rus sanayileşmesinin ön saflarına taşıdı. 1700'lerden 1720'lere kadar kurulan Yekaterinburg, Nevyansk ve Tagil demir fabrikaları kısa sürede Avrupa’nın büyük üreticileri arasına katıldı. 18. Ve 19. Yüz yıllar boyunca yeni kurulan bu fabrika kasabaları, belirli bir oranda malî ve mülkiyet özerkliğine sahip olmalarına izin verilen özel madencilik-matalurji bölgeleri statüsünden yararlandı. 1781 reformu sırasında Orta Ural nihayet Perm Valiliği biçiminde kendi bölgesel yönetimine kavuştu.
1812 yılında Rus hükümeti vatandaşları için altın madenciliğini yasallaştırdığında, Orta Ural altın madenciliğinin merkezi haline geldi. Perm Valiliği'ndeki girişimciler Batı Sibirya'da da altına hücum başlattı ve kısa süre sonra Yekaterinburglular Rusya'nın değerli metal ve taş pazarına hakim olmaya başladı.
1861’deki kurtuluş reformundan sonra, serf emeğine büyük ölçüde bağımlı olan Orta Ural'ın önemli sanayileri gerilemeye başladı, ancak bu durum hafif sanayinin gelişmesine de olanak sağladı. 1878'de Perm ve Yekaterinburg demiryoluyla birbirine bağlandı, 1888'de demiryolları Tyumen’e ulaştı ve nihayetinde 1897'de Yekaterinburg Trans-Sibirya ağına katıldı. Demiryolu taşımacılığının ortaya çıkışı, Ural ekonomisinin canlanmasına yardımcı oldu.
1930'larda, zorunlu işgücünün yardımıyla birçok endüstriyel işletme kuruldu ve inşa edildi. Yerel sanayi, II. Dünya Savaşı sırasında, ilerleyen Almanlardan korunmak amacıyla Rusya' nın Avrupa yakasındaki önemli üretim tesislerinin buraya taşınmasıyla yeni bir ivme kazandı. Savaş sonrası dönemde, bölgenin büyük bir kısmı yabancılara kapalıydı. Amerikan U-2 casus uçağı pilotu Gary Powers, 1 Mayıs 1960'ta bir keşif görevi sırasında Sverdlovsk üzerinde düşürüldü.
Rusya'nın demir-çelik endüstrisinin %12'si hâlâ Sverdlovsk bölgesinde yoğunlaşmıştır. Demir ve bakır burada çıkarılıp işlenir, kerestecilik ve odun işleme endüstrisi de önemlidir.
Rusya'nın en eski madencilik bölgelerinden biri olan Sverdlovsk bölgesi, çeşitli doğal kaynaklar açısından zengindir. Günümüzde, yerel mineral ve hammadde kaynakları, Rus vanadyum, boksit, krizotil-asbest, demir, bakır, altın, platin cevheri ve refrakter kil üretiminin önemli bir bölümünü sağlamaktadır. Bölge, Rus alüminyum endüstrisinin ana hammadde kaynağıdır.
Önemli miktarda nikel cevheri, değerli metal, mineral ve tatlı yeraltı suyu rezervleri ve neredeyse sınırsız yapı malzemesi rezervleri mevcuttur. Taş ve linyit, kromit, manganez yatakları ve petrol ve gaz sahalarının keşfedilmesi için belirli olasılıklar mevcuttur.
Sverdlovsk Bölgesi, dünyanın 120'den fazla ülkesinden yabancı ortaklarla iş birliği sürdürmektedir. Bölge, yabancı devletlerin aktif resmi temsilcilik sayısı bakımından Rus bölgeleri arasında 3. sırada yer almaktadır.
Ayrıca, demir metal sevkiyatları 1,43 kat artmıştır; BDT ülkelerine yapılan sevkiyat büyüme oranı, BDT dışı ülkelere göre daha yüksektir. Demir metal ihracatı Türkiye, Meksika ve Kazakistan'a artmıştır. Çoğunlukla borular olmak üzere demir metallerden yapılan ürünlerin ihracatı 1,56 kat artmıştır; BDT dışı ülkelere yapılan sevkiyatlar, BDT ülkelerine göre daha hızlı artmıştır. Çoğunlukla borular olmak üzere demir metallerden yapılan ürünlerin ihracatı ise Türkiye, Kazakistan ve Özbekistan'a artmıştır.
Almanya, ABD, Japonya ve Kore'ye alüminyum ihracatı %10 arttı (bir önceki yıla göre önemli ölçüde azalmıştı).
Sverdlovsk Bölgesi, gıda ve gıda işleme sanayisinin yanı sıra tarımsal üretim açısından da oldukça güçlü bir komplekse sahiptir. Tarımda süt sığırcılığının yanı sıra kümes hayvancılığı ve domuz yetiştiriciliğine öncelik verilmektedir. Tarımsal üretimde ise çiftçiler tahıl, kaba ve zengin yem üretiminde uzmanlaşmıştır. Ayrıca patates üretimi geliştirilmekte ve hem açık tarlalarda hem de seralarda sebze yetiştirilmektedir. Başlıca gıda ve gıda işleme sanayileri süt ürünleri, et, unlu mamuller ve yağ ve katı yağ ürünleri üretimidir.
Sverdlovsk Bölgesi'nde yaklaşık 300 tarım kuruluşu ve aralarında şahıs şirketlerinin de bulunduğu 700'den fazla çiftlik faaliyet göstermektedir. Gıda ve gıda işleme sanayinde faaliyet gösteren 800 şirket bulunmaktadır.
2024 yılında tüm kategorilerdeki işletmeler, 2023 yılına kıyasla kasaplık büyükbaş ve kümes hayvanı (canlı ağırlık) üretimini %2,9, yumurta üretimini %0,8, süt üretimini ise %0,8 oranında artırmıştır.
Gıda ve gıda işleme sanayi şirketlerinin 2023 yılında ihraç ettiği kendi üretim mallarının hacmi 258,1 milyar ruble, gıda ürünleri sanayi üretim endeksi %104,5, içecekler %98,8 oldu.
Tarım kompleksi, yeni kapasitelerin inşası ve mevcut kapasitelerin modernizasyonu, tarım araç filosunun yenilenmesi ve ekipman alımına yönelik yatırım projelerinin hayata geçirilmesi çalışmalarını sürdürmektedir. 2024 yılında tarıma yapılan yatırım hacmi 9.911,6 milyon Ruble (2023'e göre %110,7), gıda ve gıda işleme sanayine yapılan yatırım hacmi ise 3.773,9 milyon Ruble (%127,2) olmuştur.
Yekaterinburg, Ural bölgesinde önemli bir karayolu, demiryolu ve havayolu merkezidir. . Ekonomik durgunluğun azalmasıyla birlikte, birçok Avrupa havayolu şirketi şehre uçuşlara başladı veya yeniden başlattı. Bunlar arasında Lufthansa, British Airways, CSA, Türk Hava Yolları, Avusturya Hava Yolları ve Finnair bulunmaktadır.
Sverdlovsk Oblastı’nı İğne yapraklı ormanlar ve sayısız nehir, Sverdlovsk bölgesinin doğasını turistler için çekici kılmaktadır. Bölgede çok sayıda rezerv ve doğa parkı bulunmaktadır: Visimsky Devlet Doğa Koruma Alanı, Denezhkin Kamen Ulusal Doğa Koruma Alanı, Pripyshminsky Bory Ulusal Parkı, Oleny Ruchi Doğa Parkı, Chusovaya Nehri Doğa Parkı, Bazhovskiye Places Doğa Parkı, Rezhevskoy Doğa ve Mineraloji Koruma Alanı dır.
Nevyansk Kulesi, Nevyansk'taki Kurtarıcı'nın Başkalaşım Katedrali; Uralların Savaş Zaferi - Verkhnyaya Pyshma'daki askeri teçhizatın açık hava müzesi; Verkhnyaya Pyshma'daki otomotiv ekipmanları müzesi - Pervouralsk'ta Avrupa ile Asya arasındaki sınırı simgeleyen dikilitaş; Verkhoturye - Uralların manevi merkezi olarak adlandırılan, Kremlin ve birçok kiliseye sahip tarihi bir kasaba. Aziz Nikolaos Manastırı'nın Haç Yüceltme Katedrali, Moskova'daki Kurtarıcı İsa Katedrali ve St. Petersburg'daki Aziz İshak Katedrali'nden sonra Rusya'nın üçüncü büyük katedralidir;
Avrupa ve Asya sınırına yakın bir konumda bulunan Kaçkanar Dağı'nın zirvesinde Şad Tçup Ling Budist Manastırı; Ganina Yama'daki Kutsal Kraliyet Şehit Taşıyıcıları adına yapılmış olan manastır, son Rus İmparatoru II. Nikolay ve hizmetkârlarının imhası ve kalıntılarının ilk kez gömüldüğü yerde bulunmaktadır; Yekaterinburg'a 52 kilometre uzaklıktaki Polevskoy'daki Severskaya Domna Müze Kompleksi; Nizhnyaya Sinyachikha'daki açık hava müzesi - Ural ahşap mimarisi ve Ural ev resimlerinin en zengin koleksiyonu; Severskaya Pisanitsa - Severka köyü yakınlarında bulunan Neolitik Çağ'a ait kaya resimleri ve resimlerin bulunduğu anıt..
Rusya'nın en büyük bölgesel havalimanı olan Koltsovo Uluslararası Havalimanı, Havalimanları Bölgeler Holding Şirketi'nin bir parçasıdır. Koltsovo, 2019 yılında Rusya ve BDT'nin en iyi bölgesel havalimanı seçilmiş ve Skytrax (Büyük Britanya) tarafından düzenlenen Dünya Havalimanı Ödülleri'ne göre yıllık 5 ila 10 milyon yolcu akışıyla dünyanın en iyi on havalimanı arasında yer almıştır. Uluslararası Berlin-Vladivostok Ulaşım Koridoru ve federal otomobil yolu koridorları sistemini de içeren gelişmiş otomobil yolu ağı 11 bin kilometreden fazla. Burada 6 federal otomobil otoyolu ve 7 demiryolu ana hattı buluşuyor.
YARARLANDIĞIM KAYNAKLAR;
https://mid.ru/en/maps/ru/ru-sve/1943329/
https://www.britannica.com/place/Ural-Mountains
https://russiacb.com/en/regions/sverdlovskaya-oblast2852/sverdlovsk-culture/
https://russiatrek.org/sverdlovsk-oblast
https://peakvisor.com/adm/sverdlovsk-oblast.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Sverdlovsk_Oblast.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sverdlovsk_Oblast%C4%B1
https://carnegie.ru/2015/09/30/rise-of-nontraditional-islam-in-urals-pub-61461
https://acikerisim.uludag.edu.tr/server/api/core/bitstreams/e6de7b85-b089-4dcd-9a43-ff687e5e64f6/content
Cem Cüneyd Canan